Η Ελλάδα προσπαθεί να κλείσει την πίσω πόρτα της Ευρώπης

ΟΡΕΣΤΙΑΔΑ – Μια κρύα νύχτα πρόσφατα, μισή ντουζίνα νεαροί συγκεντρώθηκαν στη σκιά του μικροσκοπικού σιδηροδρομικού σταθμού εδώ, χτυπώντας τα πόδια τους για να παραμείνουν ζεστοί και περιμένοντας – αν και δεν είχαν χρήματα – να επιβιβαστούν σε ένα τρένο για την Αθήνα. Κάποιοι ήταν από το Μαρόκο. Άλλοι από την Αλγερία. Όλοι είπαν ότι είχαν πετάξει στην Κωνσταντινούπολη μόλις λίγες μέρες πριν, πήραν ένα λεωφορείο για τα ελληνοτουρκικά σύνορα και απλώς μπήκαν στην Ελλάδα, διασχίζοντας τη νύχτα τα χωράφια όπου καλλιεργούνται πατάτες και σκόρδο.

«Ένας φίλος μου είπε πώς να το κάνουμε», είπε ο Yousef Silimani, 23, ο οποίος , όπως και οι άλλοι ήταν τακτοποιημένα, ακόμη και μοντέρνα ντυμένος. «Τα πόδια μου ήταν παγωμένα. Αλλά ήταν πολύ εύκολο.»

Πριν από δέκα χρόνια,  πτώματα ξεβράζονταν στις ισπανικές ακτές καθώς οι λαθρέμποροι οδηγούσαν τις υπερφορτωμένες, ξεχαρβαλωμένες βάρκες κοντά στην ακτή. Εκεί ανάγκαζαν τους μετανάστες να πηδήξουν στη θάλασσα, πολλοί από τους οποίους δεν γνώριζαν πώς να κολυμπήσουν, και να παλέψουν για την ασφάλεια τους. Λίγα χρόνια αργότερα , οι λαθρέμποροι επικεντρώθηκαν στις ακτές της Ιταλίας και των ελληνικών νησιών.

Αλλά από τότε που η ασφάλεια στις περιοχές αυτές ενισχύθηκε με περιπολικά σκάφη και ελικόπτερα – και η Ιταλία και η Ισπανία υπέγραψαν συμφωνίες επαναπατρισμού με τις χώρες της Βορείου Αφρικής – οι μεταναστες και οι διακινητές τους προσαρμόστηκαν.

Τώρα είναι τα σύνορα ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία, συμπεριλαμβανομένης της λωρίδας των 7,5 μιλίων, μόλις λίγα χιλιόμετρα από εδώ, που έχει καταστεί το τελευταίο σημείο διέλευσης για τους μετανάστες που επιθυμούν να εισέλθουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Το 2009, αξιωματούχοι της αστυνομίας λένε ότι περίπου 3.500 μετανάστες διήλθαν από τα κοντινά σύνορα. Το 2010 κατέφθασαν περισσότερο από 10 φορές ο αριθμός αυτός – περίπου 36.000.

Είκοσι ένας άνθρωποι πνίγηκαν στον λασπωμένο, ορμητικό ποταμό Έβρο, ο οποίος σηματοδοτεί τα περισσότερα από τα σύνορα ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία.

Το κύμα των νέων μεταναστών χτύπησε τόσο γρήγορα και τόσο έντονα που οι Έλληνες αξιωματούχοι στράφηκαν στον οργανισμό διαχείρισης των συνόρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Frontex, για επείγουσα βοήθεια στην περιπολία των συνόρων. Τον Ιανουάριο η Ελλάδα ανακοίνωσε ότι θα χτίσει ένα φράχτη κατά μήκος των χερσαίων συνόρων, προκαλώντας την οργή κάποιων ομάδων για τα  δικαιώματα των μεταναστών που φοβούνται ότι οι νόμιμα αιτούντες άσυλο, κυρίως από το Ιράν και το Αφγανιστάν, δεν θα είναι σε θέση να περάσουν.

Ωστόσο, οι αξιωματούχοι εδώ λένε ότι δεν έχουν άλλη επιλογή. Οι νέοι μετανάστες έρχονται σε μια εποχή όπου η Ελλάδα, η τελευταία πολυτέλεια που έχει είναι να είναι φιλόξενη. Η χώρα παλεύει με τεράστια χρέη και με μια παραπαίουσα οικονομία. Τα κέντρα κράτησης της ξεχειλίζουν, ενώ τους λείπουν ακόμα και τα βασικά, όπως σαπούνι και χαρτί τουαλέτας. Οι μετανάστες που κάνουν αίτηση για άσυλο εδώ περιμένουν χρόνια για να εξεταστούν οι υποθέσεις τους. Η Ελλάδα έχει καθυστερήσει 46.000 αιτήσεις, λένε οι υπάλληλοι, κάτι που οδήγησε το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων να μηνύσει την Ελλάδα τον περασμένο μήνα.

«Η Ελλάδα δεν είναι στην πραγματικότητα το Ελ Ντοράντο της Ευρώπης, και εμείς πρέπει να καταστήσουμε σαφές ότι δεν αποτελεί επιλογή, όταν εισέρχονται στην Ευρώπη», δήλωσε ο Χρήστος Παπουτσής, ο υπουργός προστασίας του πολίτη. «Ειδικά κατά την παρούσα χρονική στιγμή, απλά δεν μπορούμε να το διαχειριστούμε».

Μερικοί από αυτούς που διέρχονται τα σύνορα αναζητούν ένα καταφύγιο από τον πόλεμο και τη σύγκρουση. Αλλά πολλοί, όπως ο Oussam Benchikha, 18 ετών, που περίμενε το τρένο Αθήνα, απλά αναζητούν μια καλύτερη ζωή.

«Θέλω να παντρευτώ», δήλωσε ο κ. Benchikha, ο οποίος δήλωσε ότι εργαζόταν φτάχνοντας πίτσες πίσω, στο σπίτι του, στην Αλγερία. «Χρειάζεσαι χρήματα για να παντρευτείς. Θέλω να βρω μια δουλειά αμέσως.»

Η πλημμύρα των μεταναστών έχει αλλάξει τη ζωή σε αυτήν την πόλη και στα καθαρά, ασβεστωμένα χωριά κοντά στα σύνορα, όπου οι πόρτες δεν ήταν κλειδωμένες στο παρελθόν.
Πολλά πρωινά, η Φανή Πενιτίδου, 31 ετών, φτάνει στο ψιλικατζίδικο της στη Νέα Βύσσα και βλέπει τους μετανάστες να κοιμούνται στη μικρή στάση του λεωφορείου στην απέναντι πλευρά του δρόμου. «Βλέπεις τον έναν πάνω στο άλλο, προσπαθώντας να παραμείνουν ζεστοί», είπε. «Είναι απλά άνθρωποι. Αλλά δεν έχουν μέλλον εδώ. Η Ελλάδα δεν μπορεί να τους φιλοξενήσει. »

Μέσα σε λίγες μέρες οι περισσότεροι κατευθύνονται προς την Αθήνα, όπου η παρουσία τους έχει μεταμορφώσει τις γειτονιές και έχει αναμοχλέυσει ισχυρά συναισθήματα κατά των μεταναστών. Λίγοι μπορούν να βρουν δουλειά και τα ποσοστά εγκληματικότητας έχουν αυξηθεί, σκληραίνοντας τα συναίσθηματα εναντίον τους.

Τους τελευταίους μήνες, η πόλη γνώρισε ένα κύμα επιθέσεων κατά των μεταναστών, που πιστεύεται ότι είναι έργο ακροδεξιών εξτρεμιστών. Κάποιοι μετανάστες χτυπήθηκαν και μαχαιρώθηκαν στο κέντρο της Αθήνας ενώ στην πιο βαριά επίθεση, τον Οκτώβριο, οι δράστες κλείδωσαν την πόρτα ενός αυτοσχέδιου τζαμιού και πέταξαν μολότωφ μέσα από τα παράθυρα, τραυματίζοντας σοβαρά τέσσερις προσκυνητές.

Οι ειδικοί λένε ότι το να προσπαθείς να σταματήσεις τη ροή των μεταναστών προς την Ευρωπαϊκή Ένωση είναι λίγο πολύ σαν να παίζεις ένα παιχνίδι διαφυγής. Όταν μία είσοδος είναι αποκομμένη, μία άλλη προκύπτει. Αυτή τη στιγμή τα ελληνικά χερσαία σύνορα αποτελούν ένα εύκολο σημείο εισόδου σε σύγκριση με τα εμπόδια αλλού.

Κατ’ αρχάς, η Τουρκία αφαίρεσε πρόσφατα τους περιορισμούς βίζας για τους Βορειοαφρικανούς, επομένως πολλοί μετανάστες, όπως και οι νεαροί στο σταθμό, μπορούν να πετάξουν στην Κωνσταντινούπολη για περίπου $ 340. Επιπλέον, τα ναρκοπέδια κοντά στα σύνορα έχουνσε μεγάλο βαθμό καταργηθεί πριν από μερικά χρόνια, έπειτα από τον τραυματισμό κάποιων μεταναστών.

«Συνήθως, τα μέτρα που λαμβάνονται δεν σταματούν η ροή, την εκτρέπουν», δήλωσε η Άννα Τριανταφυλλίδου, ειδικός σε θέματα μετανάστευσης στο Ελληνικό Ίδρυμα Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής. «Μερικές φορές την μετριάζουν. Αλλά κυρίως απλά την εκτρέπουν. »

Στο γραφείο του στην Ορεστιάδα, ο αρχηγός της αστυνομίας, Γιώργος Σαλαμάγκας, δείχνει φωτογραφίες και βιντεοκασέτες μεταναστών που τρέχουν πέρα από τα σύνορα – μια απλή λωρίδα γης ανάμεσα σε δύο παράλληλους χωματόδρομους, ο ένας στην Τουρκία, κι ο άλλος στην Ελλάδα. Ένα βίντεο δείχνει καμιά εικοσιαριά νεαρούς που επιπόλαια αναδύονται μέσα από ψηλό χορτάρι. Ένα άλλο δείχνει μια μικρότερη ομάδα εύκολα να ξεφεύγει των συνοριοφυλάκων για να βρεθεί σε ελληνικό έδαφος.

Αλλά μια σειρά από φωτογραφίες παρουσιάζει μια ομάδα, που συμπεριλαμβάνει γυναίκες και παιδιά, να έχει ξεβραστεί σε ένα μικρό νησί στη μέση του ποταμού, και να κρέμονται από τα δέντρα για να παραμένουν στεγνά.

Ο κ. Σαλαμάγκας λέει ότι ακόμη και πριν από 30 χρόνια τα σύνορα Ελλάδας-Τουρκίας χρησιμοποιούνταν ως σημείο εισόδου από Πακιστανούς, Ιρανούς και Κούρδους της Τουρκίας. Κατά την τελευταία δεκαετία υπήρξαν αφίξεις από το Μπαγκλαντές, το Ιράκ, την Ινδία και το Αφγανιστάν.

Αλλά τα τελευταία χρόνια υπάρχει μια τεράστια αύξηση των μεταναστών από την Αφρική. Επίσης, οι λαθρέμποροι έχουν αλλάξει τις μεθόδους τους, είπε. Λένε στους μετανάστες να σχίσουν τα χαρτιά τους και να διασχίζουν (τα σύνορα) χωρίς καμία αναγνώριση, για να ισχυριστούν ότι είναι από τα παλαιστινιακά εδάφη, το Αφγανιστάν ή τη Σομαλία, ανάλογα με το χρώμα του δέρματός τους – ισχυρισμοί που θα τους δώσουν μεγαλύτερες πιθανότητες για άσυλο.

Ο κ. Σαλαμάγκας ισχυρίζεται ότι οι σχέσεις με τους Τούρκους στρατιώτες από την άλλη πλευρά εξακολουθούν να παραμένουν δύσκολες. Παρά τη συμφωνία, οι στρατιώτες εκεί συχνά αρνούνται να δεχτούν πίσω τους μετανάστες που είναι καθηλωμένοι στη μικροσκοπική νεκρή ζώνη που χωρίζει τις δύο χώρες.

Ο Λοχαγός Gennaro Di Bello, επικεφαλής της ομάδας της ομάδας Frontex που εργάζεται στην περιοχή, δήλωσε ότι η Τουρκία έχει βελτιωθεί τον τελευταίο καιρό. Αλλά είπε ότι κάθε περιστατικό είναι και μια νέα διαπραγμάτευση που εξαρτάται από τη στάση των στρατιωτών στην άλλη πλευρά.

Ο κ. Παπουτσής, ο Έλληνας υπουργός προστασίας του πολίτη, λέει ότι η συμμετοχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι αποφασιστικής σημασίας προκειμένου η Ελλάδα και η Τουρκία να καταλήξουν σε συμφωνία σχετικά με την αντιμετώπιση των μεταναστών.

Τις τελευταίες εβδομάδες, από τότε που η Frontex έφτασε με εργαλεία νυχτερινής όρασης και κάμερες θερμικής ενέργειας, ο αριθμός των μεταναστών που φθάνουν κάθε ημέρα έχει μειωθεί, σύμφωνα με αξιωματούχους.

Περιμένοντας στο σταθμό του τρένου εδώ, οι νεαροί άνδρες αστειεύονταν και κάπνιζαν τσιγάρα,  χωρίς να είναι πραγματικά βέβαιοι για το που ήταν. Έμειναν έκπληκτοι όταν τους είπαν ότι η Αθήνα ήταν πάνω από 900 χιλιόμετρα – 560 μίλια – μακριά…

Πηγή: New York Times

Απόδοση: Άγρυπνοι Πολίτες

Δείτε το αρχικό άρθρο εδώ.

Advertisement